BMI چیست؟

BMI چیست؟ چه کاربردی دارد و چگونه محاسبه می‌شود؟

احتمالا در موقعیت های مختلف، بارها و بارها اصطلاح BMI به گوشتان خورده است. شاید در مطب پزشک و یا شاید با ماشین حساب یا فرمول های آماده مقدار آن را نیز بدست آورده باشید، حتی بدون اینکه مفهوم کلی آن را بلد باشید. اینکه این اصطلاح چه معنی دارد، نشان دهنده چیست، چگونه محاسبه می‌شود و چه وقت هایی باید در نظر گرفته شود، موضوعات مهمی هستند که در این بخش با آن ها بیشتر آشنا خواهید شد.

BMI چیست؟

این اصطلاح در واقع اول حروف (Body mass index) هستند. در فارسی ما به این اصطلاح، شاخص توده بدنی می‌گویم. و اگر هنوز متوجه نمی‌شوید منظور از آن چیست، باید گفت که، شاخص توده بدنی به نوعی، روشی برای اندازه گیری و ارزیابی چربی های بدن هر شخص بر اساس فاکتورهای قد و وزن او است. یعنی هر شخصی بر اساس قد و وزنش چه میزان بافت چربی در بخش های مختلف بدنش دارد.

BMI چه کاربردی دارد و به چه دردی می‌خورد؟

همانطور که از تعریف آن بر می آید، شاخص توده بدنی نوعی روش انداه گیری به حساب می‌آید بنابراین از یک فرمول ساده ریاضی اما کاربردی پیروی میکند. این فرمول ساده، کاربردهای مختلفی در علم ورزش و پزشکی دارد. با کمک شاخص توده بدنی ما میتوانیم مفاهیمی مثل اضافه وزن، کمبود وزن و محدوده سالم وزنی در افراد مختلف را محاسبه کنیم. اما معمولا بیشتر افرادی که دچار اضافه وزن و چاقی هستند برای محاسبه میزان اضافه وزن خود از آن استفاده میکنند.

فرمول محاسبه شاخص توده بدنی چیست و چگونه باید BMI خود را به دست بیاوریم؟

برای بدست آوردن این شاخص تنها به 2 فاکتور مهم قد و وزن (هرچند که جنس و سن هم مهم هستند) نیاز داریم. پس در وهله اول به صورت دقیق وزن و قد خود را با کمک ترازو و ارتفاع سنج، دقیق بدست بیاورید. وزن باید بر اساس گیلوگرم و قد نیز باید بر اساس سانتی متر باشد. سپس وزن و قد خود را در فرمول زیر قرار دهید:

شاخص توده بدنی = قد (به توان 2)/وزن

اگر حوصله ندارید و یا با ضرب و تقسیم مشکل دارید اصلا نگران نباشید. زیرا اصلا نیازی به انجام هیچ محاسبه دستی ندارید. خوشبختانه با کمک ماشین حساب و جدیدا از طریق اینترنت و به صورت آنلاین تنها با جایگذاری قد و زن خود به راحتی شاخص توده بدن خود را به دست بیاورید. (درست مثل چیزی که در ابتدای این صفحه مشاهده میکنید.)

من با کمک فُرم بالا، BMI بالا خودم را به دست آوردم اما نمیدانم عدد به دست آمده چه معنایی دارد!

هر عددی که در فرم بالا به دست آورده اید قابل تفسیر است و برای شما معنی و مفهوم خاصی دارد. اولین نکته که باید به آن توجه کنید این است که اعداد بدست آمده برای همه یکسان نیست و علاوه بر قد و وزن باید به جنس و سن افراد نیز توجه داشت. دومین نکته تشخیص مقادیر نرمال و طبیعی شاخص توده بدن است. مقادیر نرمال این شاخص بین 18.5 تا 24.5 است. اما به صورت کلی شما میتوانید با توجه به داده های زیر مشخص کنید که BMI شما در چه محدوده ای قرار دارد:

• کمتر از 18.5: اگر عددی که در بالا به دست آورده اید کمتر از این مقدار باشد به این معنی است که شما در محدوده وزنی سالم نیستید و با کمبود وزن مواجه هستید. در نتیجه برای حفظ سلامتی خود بهتر است که وزن خود را افزایش دهید.
• مابین 18.5 تا 24.9: چنانچه پاسخ شما عددی در این محدوده باشد، به این معنی است که شما در یک محدوده وزنی سالم هستید و بهتر است وزن خود را در همین محدوده حفظ کنید.
• بین 25 تا 29.9: و اگر نتیجه فرمول بالا عددی بین این محدوده باشد، شما با اضافه وزن روبرو هستید و بهتر است با انجام ورزش، انتخاب رژیم غذایی مناسب به محدوده وزنی سالم و طبیعی بازگردید.
• بین 30 تا 39.9: این محدوده نسبتا خطرناک است و نشان دهنده این است که شما با چاقی مفرط و مرضی مواجه هستید. چنانچه وزن خود را کاهش ندهید میتوانید با انواع و اقسام مشکلات و بیماری ها مثل دیابت، بیماری های قلبی و عروقی، کلسترل بالای خون و … دست به گریبان شوید. افرادی که در این محدوده شاخص توده بدن هستد باید هرچه زودتر با پزشک متخصص چاقی یا باریاتریک مشورت کرده و در صورت لزوم تحت عمل جراحی لاغری مثل اسلیو معده قرار بگیرند.

چند نکته درباره BMI که باید بدانید

• این شاخص نمیتواند مشخص کند که آیا شما سالم هستید یا احیانا مشکلی دارید. شما با کمک این شاخص تنها میتوانید میزان و سطوح چربی های بدن خود را ارزیابی کنید.
• حتی این روش نمیتواند به صورت دقیق میزان چاقی و لاغری شما را نشان دهد و تنها یک محدوده منطقی و معقولی از میزان کاهش وزن یا افزایش وزن را نشان میدهد.
• با توجه به دو نکته بالا بهتر است برای ارزیابی چاقی و لاغری مفرط خود به متخصص تغذیه یا متخصص چاقی مراجعه کنید.

چگونه میتوانم شاخص توده بدنی خودم را کاهش دهم؟

ما برای محاسبه این شاخص از قد، وزن، جنسیت و سن استفاده میکنیم. برای ایجاد تغییر و دستکاری در این شاخص باید فاکتورهای ذکر شده را جابجا کرد. اما همانطور که میدانید بجز وزن، ما نمیتوانیم در هیچکدام از فاکتورهای دیگر تغییر ایجاد کنیم. پس به ناچار برای تغییر و کاهش میزان BMI باید وزن خود را کاهش دهیم. بنابراین برای اینکه بتوانید وزن خود را کاهش دهید بهتر است ادامه مقاله را بخوانید و به نکات ذکر شده در آن توجه کنید:

1. رژیم غذایی مناسبی برای خود در نظر بگیرید

برای کاهش وزن و خلاص شدن از شر اضافه وزن و چاقی اولین اقدام انتخاب یک رژیم غذایی سالم است. این رژیم غذایی باید شامل میوه ها، سبزیجات و انواع فیبرها باشد. این مواد غذایی اغلب کم کالری هستند و علاوه بر حفظ سلامتی به تامین انرژی بدن نیز کمک شایانی میکنند. برای اینکه بتوانید بهتر وزن کم کنید از مصرف بیرویه موارد زیر خودداری کنید:

• شکر
• نمک
• چربی های ناسالم

1. ورزش کنید!

متخصصان توصیه میکنند برای داشتن سلامتی عمومی بالا و همچنین حفظ محدوده سالم وزنی موارد زیر را دنبال کنید:

• هر هفته به طور متوسط 150 دقیقه از وقت خود را به انجام فعالیت ها و ورزش های هوازی که شدت متوسطی دارند اختصاص دهید. (ورزش هایی مثل پیاده روی متوسط، تنیس، بدمینتون و …)
• یا اینکه 75 دقیقه به صورت فشرده و شدید ورزش کنید. (مثل میتوانید دوچره سواری کنید یا به استخر رفته و شنا کنید)

1. به اندازه کافی بخوابید

کمبود خواب به هر شکل خطرناک است و علاوه بر سلامتی کلی بدن، بر روی وزن بدن و شاخص توده بدنی نیز تاثیر گذار است. اگر به اندازه کافی نخوابید (7 تا 9 ساعت در شبانه روز) مستعد افزایش فشار خون، ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی، دیابت و حتی چاقی مفرط خواهید بود. بنابراین برای کاهش وزن و کمک به خلاص شدن از شر چاقی حتما به اندازه کافی بخوابید.

1. سطح استرس و اضطراب خود را کنترل کنید

جلوگیری از استرس واقعا کار سختی است و همیشه امکانپذیر نیست. اما اگر تنی سالم داشته باشید و به بهداشت روان خود رسیدگی کنید قطعا میتوانید بهتر به مقابله با استرس بپردازید و در کنترل BMI خود نیز موفق خواهید بود. برای اینکه بتوانید اینکار را انجام دهید به ورزش رو بیاورید. و با کمک تکنیک های آرامش ذهن مثل یوگا و مدیتیشن خود را از استرس دوری کنید.

1. اگر هیچکدام از روش های بالا جواب نداد تنها کلید موفقیت در کاهش وزن انجام عمل جراحی لاغری است

بر اساس چیزی که در این بخش مطالعه کردید، کسانی که BMI یا شاخص توده بدنی بالای 30 دارند دچار چاقی مفرط هستند. اگر با انجام ورزش های منظم، رعایت رژیم غذایی مناسب و انواع روش های لاغری دیگر نتوانستید از شر چاقی خود خلاص شوید، تنها راه کار علمی، عملی و غیرقابل بازگشت انجام جراحی لاغری است. برای انجام چنین عملی شما نیازمند یک متخصص و جراح لاغری هستید تا با روش های مختلفی مثل اسلیو معده، بای پس معده، بالون و …. بتواند به شما وزنی ایده آل و سلامتی ببخشد.

اگر BMI بالاتر از 30 دارید و تاکنون با هیچ روشی نتوانسته اید وزن خود را کم کنید میتوانید روی دانش، مهارت و تجربه آقای دکتر امیراحمدی از متخصصان برجسته تخصص باریاتریک و جراحی چاقی کمک بگیرید و با مشورت و راهنمایی تخصصی ایشان برای همیشه از شر چاقی خود خلاص شوید.

منبع: کلینیک فوق تخصصی جراحی لاغری