کبد چرب یک بیماری شایع است که سالانه هزاران نفر را درگیر خود می‌کند. این عارضه در اثر ذخیره چربی اضافه در کبد ایجاد می‌شود. یک کبد سالم همواره حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که این میزان از چربی به 5 تا 10 درصد از وزن کبد برسد، عوارض کبد چرب گریبان‌گیر شما خواهد شد. معمولاً کبد چرب در بیشتر افراد بدون علامت ظاهر می‌شود و مشکل جدی برای آن‌ها ندارد. با این حال ممکن است در برخی موارد کبد آسیب‌های شدیدی ببیند. پس نباید به سادگی از کبد چرب گذشت و لازم است به دنبال راهکارهایی برای درمان بود. خبر خوب این است که شما می‌توانید در اکثر مواقع با تغییر سبک زندگی از عوارض کبد چرب دور بمانید یا حتی راه را برای بروز این بیماری ببندید.
کبد بزرگترین اندام درون بدن است. این عضو حیاتی به هضم غذا و ذخیره انرژی کمک کرده و سموم بدن را از بین می‌برد. کبد چرب رایج‌ترین عارضه‌ای است که این عضو بدن را درگیر می‌کند. این بیماری به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه از آن‌ها برای شما می‌گوییم.
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
این نوع کبد چرب طی 4 مرحله اصلی پیشرفت می‌کند. کبد چرب غیرالکلی به ترتیب مراحل زیر خود را نشان می‌دهد:
• کبد چرب ساده (استئاتوز): در این مرحله تجمع چربی در سلول‌های کبدی تا حد زیادی بی‌ضرر است.
• استئو هپاتیت غیرالکلی (NASH): در این مرحله کبد چرب وارد مرحله جدی‌تری می‌شود؛ چراکه کبد شروع به ملتهب شدن می‌کند.
• فیبروز: فیبروز کبدی زمانی رخ می‌دهد که التهاب مداوم باعث ایجاد اسکار در اطراف کبد و رگ‌های خونی آن می‌شود. درست است که در چنین شرایطی کبد هنوز قادر است عملکرد طبیعی خود را ادامه دهد، ولی این عضو کاملاً از خطر دور نیست.
• سیروز: شدیدترین مرحله کبد چرب غیرالکلی است. زمانی که کبد برای سال‌ها در التهاب باشد، این عضو بدن به مرور کوچک و زخم می‌شود. آسیب‌های ناشی از سیروز دائمی هستند و می‌توانند منجر به نارسایی کبد و سرطان شوند. سیروز کبدی ممکن است تا حدی پیش رود که مجبور به پیوند کبد شوید.
کبد چرب الکلی
کبد چرب الکلی ناشی از تجمع چربی‌هایی است که در نتیجه نوشیدن زیاد الکل ایجاد می‌شوند. کبد شما بیشتر الکل‌هایی را که می‌نوشید تجزیه کرده و از بدن خارج می‌کند. با این حال فرآیند تجزیه الکل می‌تواند باعث ایجاد مواد مضر شود. این مواد به سلول‌های کبدی آسیب می‌رسانند، التهاب کبدی به وجود می‌آورند و سیستم دفاعی بدن را ضعیف می‌کنند. فراموش نکنید هر چه میزان نوشیدن الکل بیشتر باشد، کبد شما آسیب‌های جدی‌تری خواهد دید.
چه عواملی خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهند؟
برخی از افراد بدون هیچ پیش‌زمینه قبلی به کبد چرب مبتلا می‌شوند؛ اما عواملی هستند که خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهند. از مهم‌ترین ریسک فاکتورهای کبد چرب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• چاقی یا اضافه وزن
• داشتن دیابت نوع 2
• داشتن سندرم متابولیک (مقاومت به انسولین ، فشار خون زیاد ، کلسترول بالا و سطح بالای تری‌گلیسیرید)
• مصرف برخی داروها مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن یا استروئیدها.
• ابتلا به برخی عفونت‌های خاص مانند هپاتیت C
افراد مبتلا به کبد چرب معمولاً هیچ علائمی ندارند تا زمانی که بیماری تا مرحله سیروز کبدی پیشرفت کند. با معاینه‌های استاندارد زیر نظر پزشک و آزمایش خون امکان تشخیص کبد چرب در مراحل اولیه و قابل جبران بیماری وجود دارد. بنابراین اگر علائم زیر را مشاهده کردید، لازم است حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا در صورت تشخیص کبد چرب بتوان به راحتی با آن مبارزه کرد. این علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
• درد شکم یا احساس پر بودن معده و سمت راست بالای شکم
• حالت تهوع، کاهش اشتها یا کم شدن وزن
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم
• تورم و اِدِم شکم و پاها
• خستگی شدید یا گیجی ذهنی
• ضعف
کبد چرب عارضه‌ای است که بزرگترین اندام داخلی بدن را درگیر خود می‌کند. با این حال برای مقابله با این بیماری راهکارهای ساده‌ای وجود دارد. شاید تغییر برخی از عادات زندگی حتی به چشم نیایند، اما همین تغییرات به‌ظاهر کوچک می‌توانند مسیر درمان کبد چرب را به میزان قابل توجهی آسان کنند. با ما همراه باشید تا به شما بگوییم برای مبارزه با کبد چرب چه راهکارهایی را دنبال کنید.
• کاهش وزن
در صورت داشتن اضافه وزن و چاقی، یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای درمان کبد چرب، کاهش وزن است. طی تحقیقات انجام شده ثابت شده است که کاهش وزن باعث از بین رفتن چربی کبد در بزرگسالان مبتلا به کبد چرب غیرالکلی می‌شود.
• کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها
ممکن است به نظر برسد که منطقی‌ترین راه برای رفع کبد چرب، کاهش میزان چربی در برنامه غذایی است. اما محققان گزارش کرده اند که فقط حدود 16 درصد از چربی کبد در افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی از چربی‌های موجود در رژیم غذایی ناشی می‌شود. طی یک فرآیند شیمیایی به نام DNL، کربوهیدرات اضافی بدن به چربی تبدیل می‌شود. مقدار قابل توجهی از همین چربی‌های تشکیل شده به سراغ کبد رفته و باعث بروز کبد چرب می‌شوند. به همین دلیل لازم است برای کاهش عوارض کبد چرب غیرالکلی به متخصصان تغذیه مراجعه کرده و زیر نظر آن‌ها به سراغ رژیم‌های غذایی کم‌کربوهیدرات بروید.
مصرف غذاهای کاهنده چربی کبد
علاوه بر کاهش مصرف کربوهیدرات و جلوگیری از دریافت کالری بیش از حد، غذاها و نوشیدنی‌های خاصی هم وجود دارند که ممکن است برای درمان کبد چرب مفید باشند. روغن زیتون، آووکادو، آجیل، چای سبز و مواد غذایی حاوی فیبر محلول از غذاهایی هستند که به شما در از بین بردن چربی کبد کمک شایانی می‌کنند.
• انجام تمرینات ورزشی
داشتن فعالیت‌های بدنی می‌تواند روشی کارآمد برای کاهش چربی کبد باشد. مطالعات نشان داده‌اند که انجام ورزش‌های استقامتی نه‌تنها باعث کاهش وزن می‌شود، بلکه میزان چربی ذخیره شده در سلول‌های کبدی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. با این وجود، حتی ورزش با شدت کم هم می‌تواند در درمان کبد چرب نقش مؤثری ایفا کند. از آنجا که داشتن تمرینات منظم و روتین برای کاهش چربی کبد مهم است، پس بهتر است به سراغ ورزش‌های مورد علاقه‌تان بروید تا بتوانید به آن‌ها پایبند باشید.
